Rönesans dönemi sanatının en büyük ustalarından biri olarak kabul edilen Rafael, klasik eserleriyle tanınan bir ressam ve sanatçıdır. Bu büyük sanatçının eserleri arasında özellikle öne çıkanlardan biri "Atina Okulu" adlı tablosudur. Bu eser, Antik Yunan'ın felsefi mirasını yansıtan bir sanat şaheseri olarak kabul edilir. Peki, Rafael kimdir, "Atina Okulu" nerede bulunur ve eserin anlamı nedir? Gelin, bu değerli eseri yakından inceleyelim.
Rafael Kimdir?
Rafael Sanzio (1483-1520), Rönesans döneminin en önemli sanatçılarından biridir. İtalyan Rönesansının etkileyici figürlerinden biri olan Rafael, resim, heykel ve mimarlık alanlarında büyük başarılar elde etmiştir. Sanat hayatı boyunca dini ve mitolojik konuları ustalıkla işlemiştir. Rafael'in eserleri, estetik güzellikleri ve anlatım derinliği ile öne çıkar.
"Atina Okulu" Eseri ve Anlamı
"Atina Okulu" tablosu, Rafael'in Rönesans dönemindeki zirvesini temsil eden ve Antik Yunan'ın felsefi düşüncesine bir saygı duruşu niteliği taşıyan bir eserdir. Tablo, 1510-1511 yılları arasında yapılmıştır ve tam olarak nerede bulunduğu bilinmemektedir. Ancak eser, günümüzde Vatikan Müzeleri'nde sergilenmektedir.
Bu tablo, Rafael'in büyük Yunan filozoflarından oluşan bir grup insanı tasvir ettiği bir kompozisyonu içerir. Platon ve Aristoteles'in etrafında toplanmış birçok felsefi figür, düşünsel tartışmaları ve bilgi arayışını simgeler. Tablo, felsefenin ve düşünmenin değerini yücelten bir yaklaşımı yansıtırken, Antik Yunan döneminin büyük düşünürlerine saygı duruşunda bulunur.
Eserde Yer Alan Figürler
"Atina Okulu" eseri, Antik Yunan'ın ünlü filozoflarını bir araya getirir. Platon ve Aristoteles, tablonun merkezinde yer alırken, diğer filozoflar da etraflarında yer alır. Diyojen, Sokrat, Heraklitos ve Euclid gibi tanınmış figürler, bu özgün ve anlamlı kompozisyonda kendilerine yer bulurlar. Her bir figür, kendi düşünce sistemini ve felsefi mirasını yansıtan birer sembol olarak betimlenmiştir.
Sonuç: Rafael'in "Atina Okulu"nun İhtişamı
Rafael'in "Atina Okulu" tablosu, Antik Yunan'ın felsefi düşüncesine bir selam duruşu ve Rönesans döneminin estetik anlayışının harmanlandığı bir eser olarak değerlendirilir. Bu tablo, insanın bilgi arayışını ve düşünsel derinliğini yücelten bir sanat eseridir. Antik Yunan'ın filozoflarını bir araya getiren bu eser, tarihi ve felsefi bir panoramayı ustalıkla sunar ve izleyiciye geçmişin büyük düşünürlerine bir saygı duruşunda bulunma fırsatı sunar.
"Atina Okulu," Rafael'in sanatsal vizyonunu ve Antik Yunan'ın felsefi zenginliğini bir araya getiren nadir eserlerden biridir. Bu tabloyu incelemek, hem sanatsal bir keyif sunar hem de insan düşüncesinin evrimsel sürecine bir pencere açar.
Resmin İncelemesi
Resmin merkezinde Platon ve Aristoteles bulunmaktadır. platon’un elinde bulunan timaios adlı kitabı perspektifin odak noktasını oluştururken aristoteles’in elinde bulunan etica ise, bu plana göre ikincil konumda kalmaktadır. resmin ana şeması, yeni-platoncu düşünceyi yansıtır bir biçimde, maddi, dünyevi ve zihni olmak üzere üç aşamalı bir biçimde düzenlenmiştir.
Alt kısımda, maddi bilimlerle uğraşan düşünürler de kendi aralarında iki gruba ayrılmış, bunlardan astronomi ve geometri bir grupta, mekanik bilimler ise diğer grupta gösterilmiştir. alt kısmın sağ tarafında euclides’in merkezinde olduğu geometriyle ve astrolojiyle ilgilenen düşünürler görülür.
Sol tarafta ise, merkezinde pisagor’un bulunduğu matematikçilerin oluşturduğu doğa bilimcileri grubu yer alır.
Bu iki grup arasındaki merdivenden yukarı çıkıldığında metafizik ve manevi bilimlerle ilgilenen düşünürlerin olduğu gruba ulaşılır. arada yer alan merdiven, resmin önemli bir birleşim noktasıdır ve üzerinde tüm dünyevi işlerden vazgeçmiş bir halde yanında bakır kabı, elindeki notları okumaya dalmış olan diyojen yer almaktadır.
Metafizik ve manevi bilimlerle ilgilenen düşünürlerin gösterildiği üst kısımda, sağda materyalist düşünür aristoteles’in grubu ve sağda manevi bilimlerle ilgilenen düşünürler yer alır. ön sıralarda, raffaello’nun kendi portresinin de bulunduğu grupta raffaello, sanat ve felsefe ilişkisine işaret etmek için buraya dönemin sanatçılarını da yerleştirmiştir. resmin arka planında yer alan kemerli nişlerde, athena ve apollon heykelleri dikkati çekmektedir. örtük bir biçimde isa ile ilişkilendirilen ve ışık tanrısı olarak sembolize edilen apollon, elindeki liriyle ruhsallığın zaferini ve ilahi armoniyi simgelemektedir. yine örtük bir biçimde meryem ile ilişkilendirilen athena ise, aklı temsil eder ve erdemlerin temsil edildiği tarafta yer alır.
Kalabalığın arkasında, mavi gökyüzüne açılan tonoz örtüsündeki perspektif kullanımı, bu dönemde sanatçının perspektif kullanımı konusunda ulaştığı noktayı gösterirken, bu tonozların ardında yer alan açıklık ile de, maddi olandan manevi olana ve oradan da sonsuzluğa ulaşma yolundaki yeni-platoncu düşünce anılmış olur.
Arka planda, tonozun üst kısmında, alt iki yanında dizleri üzerinde dua eden melek kabartmaları bulunan üçlü pencere kutsal üçlemeye işaret etmektedir. aynı şekilde, parmaklarını sayarak bir şeyler anlatan socrates’ın da üçüncü parmağını işaret ettiği ve bu yolla kutsal üçlemenin bir kez daha vurgulandığı görülür.
Tüm figürlerin içinde bulunduğu geniş hol, bramante’nin merkezi planlı yapılarında da görülen ve antik toplantı salonlarını andıran bir holdür. raffaello’nun bu resmi, kompozisyonda yer verdiği antik mimari öğeleriyle de, antik dönem düşünürleriyle de, rönesans sanatının antikite olan ilişkisini açık bir biçimde göstermektedir.
Atina Okulu tablosunda kimler var?
Plato: Resmin merkezinde arkadaki grupta eli ile yukarıyı işaret eder şekilde duruyor. bu şekilde felsefesinin temeli olan var olan ve mutlak gerçekliği temsil eden idealar dünyasını işaret ediyor. diğer elinde resmin perspektif merkezi olan kitabı timeaus’u taşıyor. Leonardo da Vinci' nin portresi.
Aristoteles: Plato’nun yanın da elini avuç içi aşağıyı gösterir şekilde ileri doğru uzatmış. bu hareket onun materyalist görüşünü simgeliyor. diğer elinde ünlü kitabı Ethica' yı taşıyor. Sokrates, Plato’nun arkasındaki kalabalığın arasında anlattıklarını parmaklarına sayarak ispatlamaya çalışan figür. sokratik diyalog yöntemi vurgulanmış.
Echinus: Socrates’in yanında duran mavi kıyafetli genç figürü.
Xenophon: Socrates’in grubundaki şapkalı kızıl- kahve kıyafetli yaşlı adam.
Alcibiades: Savaş kıyafetleri içindeki figür.
Diyojen: Ara merdivenlerde yanında ünlü bakır tası elindeki okumalara dalmış dünyevi işlere aldırmadan rahat bir şekilde uzanmış figür. kıyafetinin mavi olması ilgimizi geriye doğru çekiyor.
Heraklit: Ön kısımda diyojenin solunda başını eline dayayarak birşeyler yazan, basamaklara oturmuş figür. Mikelanjın portresi.
Parmenides: (anaxasagoras olduğu da ileri sürülüyor.) heraklit’in solunda ayakta duran figür. heraklite karşı ikisinin birbirine sırtı dönük resmedilmelerinin sebebi bu olabilir.
İbni Rüşd: Ön sol grupta arkadan ileri doğru uzanmış, başında türban olan figür.
Pitagoras: Ön soldaki grubun merkezi. diz çökmüş, elinde tuttuğu deftere önündeki çocuğun tuttuğu levhadaki notları geçiriyor. bu notlar müzik oktavlarını gösteren şema.
Zeno: Pisagorun arkasındaki sütunun arkasında yeşil şapkalı yaşlı figür.
Epikür: Zeno’un sağında başında yapraklardan taç bulunan figür.
Francesco Maria Della Rovere: Urbino dükü. papa ii. julius’un kuzeni. parmenides’in arkasından seyirciye doğru bakan genç.
Öklid: Sağ ön grubun merkezinde öne doğru eğilmiş elindeki aletle yerde duran levha üzerinde teoremini anlatıyor. bramante’ nin portresi. yakasında rusm harfleri var.( raphaello urbinas sua manu, urbinalı raphaello)
Ptolemy: Öklid’in arkasında arkası dönük elinde yer küre var.
Zoroaster: Yüzü seyirciye dönük elinde ışıklı bir küre var. vasari’nin kitabında bunun kardinal piero bembo olduğu yazıyor.
Raphaello: 26 yaşındaki hali, zoroaster’in arkasından seyirciye bakıyor.
Sodoma: İtalyan ressam Giovanni Antonio Bazzi (1477-1549). stanzeleri resimlemeye önce o başlamış sonradan Raphaello’ya verilmiş. Raphaello ona bir saygı gösterisi olarak onu da resmetmiş.
Frederico ii, Mantua Dük: Bramante’nin üzerinden eğilen figür. papaya yakın. o sıralar roma’ daymış.
"Bu yazı Aile Danışmanı Cem Karataş tarafından hazırlanmıştır ve tüm hakları saklıdır."